Vrouwen in de Vrijmetselarij – Gwenda Roland (2024)

Terwijl ik online rondstruinde op zoek naar iets, kwam ik dit pas verschenen boek tegen. Het is gepubliceerd op 1 mei 2024. Toen ik wat verder keek, bleek het beschikbaar te zijn in zeven talen en drie formaten: hardcover, paperback en ebook! De prijzen zijn nogal absurd. 20 euro voor het ebook, 30 voor de paperback en 40 voor de hardcover, terwijl het boek maar 150 pagina’s heeft. Het lijkt erop dat iemand dacht een niche te hebben gevonden in de markt van de ‘mysterieuze vrijmetselarij’.

De omslaginformatie lijkt inderdaad te mikken op een publiek dat op zoek is naar mysterieuze Vrijmetselarij. Het boek belooft: “de verborgen geschiedenis van vrouwen binnen de mysterieuze wereld” te onthullen. Aan de andere kant het boek belooft ook historische inzichten, persoonlijke getuigenissen en een gedetailleerd onderzoek van rituelen en graden. Vooruit dan, laten we het eens proberen.

Ik vroeg me af wat de oorspronkelijke taal van het boek zou zijn. Ik waagde een gok en kocht de Engelse versie, maar het lijkt waarschijnlijker dat het originele boek Duits is. Niet alleen wordt het uitgegeven door een Duitse uitgever waar je je eigen boeken kunt publiceren, maar ook is het “impressum” in het Duits. Bovendien er zijn enkele vreemde vertalingen die bewijzen dat de persoon (of waarschijnlijker; de software) die de vertaling naar (Amerikaans) Engels heeft gemaakt, niet al te goed thuis is in de Engelstalige maçonnieke literatuur. Zo hebben we hebben een “building hut” en een “Journeyman” graad, wat duidelijk weinig kritische (en waarschijnlijk geautomatiseerde) vertalingen zijn voor “Bauhütte” (loge) en “Gesel” (“Gezel”, op zijn Engels “Fellow Craft”).

Er staan een aantal irritante fouten in het boek. Net als (de eveneens Duitse) Christina Voss in The ‘Universal Language of Freemasonry, noemt de auteur de Order of the Eastern Star “co-Masonry” (gemengde Vrijmetselarij). In tegenstelling tot gemengde Vrijmetselarij heeft OES een eigen ritueel. Gemengde loges hebben dezelfde rituelen van ‘vrijmetselarij zelf’, varianten uiteraard, maar niet een ander ritueel met andere symboliek zoals bij OES. Wat ook vervelend is, het lijkt erop dat de auteur denkt dat de gemengde vrijmetselarij is voortgekomen uit de vrijmetselarij voor alleen vrouwen, terwijl het in feite andersom is. Ze gaat zelfs zo ver dat ze Le Droit Humain de “eerste vrouwelijke grootloge” noemt! Een paar pagina’s verder noemt ze de eerste Le Droit Humain loge van 1882: “exclusief voor vrouwen”!! LDH is nooit alleen voor vrouwen geweest. In het hele boek wordt Georges Martin niet één keer genoemd.

Het boek is dus nogal ‘vrouwen Vrijmetselarij gericht’: “Naast loges die alleen voor vrouwen zijn, zijn er ook gemengde loges die openstaan voor zowel mannen als vrouwen.” Gemengde vrijmetselarij in Duitsland bestaat sinds 1912, vrijmetselarij alleen voor vrouwen sinds 1949. Duitsland is toevallig de uitzondering waar co-vrijmetselarij en ‘vrouwelijkheid’ ongeveer even groot zijn, 26 co-maçonnieke en 24 vrouwenloges.

Maar het kan zeker geen kwaad om het perspectief van een vrouw uit een vrouwenloge te lezen, ik ben gewoon die vervelende kerel die op details let.

Wat je wel in dit boekje krijgt is wat geschiedenis (hier en daar dus wat zwak) gloeiende beloften zoals dat het boek: “in […] de diepe historische wortels van vrouwelijke deelname aan de vrijmetselarij” duikt of dat er “een uitgebreide lijst van de loges en organisaties die belangrijk zijn voor vrouwen binnen de vrijmetselarij” in staat, waarna enkele organisaties kort worden beschreven. Nergens is de informatie echt diepgaand en zijn er geen bronverwijzingen. Het stoort me ook dat het woord “Vrijmetselarij” blijkbaar steeds vergezeld moet gaan van de omschrijving “mysterieus”.

Enkele (anonieme) leden vertellen over hun lidmaatschap, de rol van (Duitse) loges in de samenleving wordt beschreven, er zijn reflecties op het verleden en de toekomst, beschrijvingen van wat er in een loge gebeurt en hoe een loge en haar leden in de wereld staan.

Het boekje leest vooral als een advertentie voor loges voor alleen vrouwen. Ondanks nogal wat informatie is het boek niet echt ‘goed’. Aan de andere kant zijn er niet veel van dit soort boeken. De auteur heeft de moeite genomen om het boek goed beschikbaar te maken. Zoals ik al schreef, zeven talen, drie edities. Ook heeft het ‘zelf-publicatie’ bedrijf “Tredition” duidelijk een groter bereik dan mijn eigen pogingen via Amazon Kindle Direct Publishing. Het boek is op veel websites te vinden, het ebook is beschikbaar voor verschillende apparaten. Misschien is het het hele marketinggedeelte dat het boek zo duur maakt.

Hoe het ook zij, een zeldzame toevoeging aan de literatuur over het onderwerp vrouwen in de vrijmetselarij. Misschien geen top-werk en behoorlijk aan de prijs, maar een aardige introductie tot het onderwerp.